AJURWEDA

Pochodzi z wedyjskich koncepcji zdrowia, uzdrawiania i jogi, dodatkowo zawiera Upaniszady – myśli, co czyni ją kompleksowym systemem medycznym dla ciała i ducha. Medycyna starożytnych Indii znajduje się we wszystkich czterech Wedach. Wedy mówią, że bez względu na to jaką ma się pozycję w tym świecie, ulega się iluzji jeśli się myśli o sobie w kategoriach narodowości, religii, rasy czy rodziny (według Wed pierwszy krok w kierunku transcendentalnej wiedzy polega na zrozumieniu, że nasza tożsamość znajduje się poza tym tymczasowym, materialnym ciałem). Mądrość ich polega również na tezie, że każdy ma ograniczone czy też nie doskonałe zmysły. Na przykład człowiek, który ośmiela się pouczać innych, mimo, że sam ma wiele wad, w rzeczywistości okłamuje, ponieważ jego wiedza jest niedoskonała.

Co jest celem Ajurwedy

Celem Ajurwedy jest sprawne zapobieganie chorobom, a nie ich leczenie. Nacisk kładzie również na promocję zdrowia i jego zachowanie i co ważniejsze, na poszerzanie własnej świadomości. Ajurweda podtrzymuje koncepcję, że każdy człowiek jest miniaturowym wszechświatem, w tym sensie cokolwiek jest obecne we wszechświecie, jest odzwierciedlone w nas. W oryginale brzmi: „man-yat pinde tat brahmande „, można to zinterpretować jako: „Wszystko, co jest na zewnątrz, jest w tobie” lub „Twoje ciało jest miniaturowym wszechświatem”. Pindanda oznacza „mikrokosmos”, a Brahmanda oznacza „makrokosmos” w ten sposób bardziej dosłowne tłumaczenie brzmi: „Cokolwiek jest w mikrokosmosie, znajduje się również w makrokosmosie”. Dla joginów oznacza to, że ich małe ja jest po prostu częścią większej uniwersalnej Świadomości. Wszechświat wyłonił się ze wszystkimi jego składnikami zatem dzielimy z nim wspólne pochodzenie.

Ajurweda obecnych czasów

Nie tak dawno temu, gdzieś w rejonie Himalajów odbyło się zgromadzenie mędrców, ich celem było przemyślenie zdrowia człowieka, długowieczności  i przedsięwzięcia środków na rzecz dobrobytu ludzkości. Rozprawiali o różnych starożytnych systemach medycznych, dochodząc do wniosku, że ludzkość powinna zwrócić swe oczy w stronę natury i naturalnych systemów zapobiegania chorobom. Jednym z najstarszych i do dziś stosowanych jest Ajurweda, czyli wiedza o długim, szczęśliwym życiu.

W Ajurwedzie umysł jest traktowany jako szósty narząd zmysłu z kontrolą nad pozostałymi pięcioma zmysłami. Umysł działa jak silnik jest zarówno zmysłowy, ale również jest narządem ruchowym. Ciało jest sferą molekuł, podczas gdy umysł to pole myśli. Zmysły działają tylko wtedy, gdy umysł istnieje lub kieruje organami. Upaniszady mówią: „jeśli umysł jest gdzie indziej – nie widzę, nie słyszę”. Takie spojrzenie przybliża pojęcie ajurwedyjskie, które sugeruje, że ten, kto ma swój umysł pod kontrolą nie choruje na żadną chorobę. Jak to osiągnąć, jak nauczyć się trzymać go na wodzy, nie pozwolić by wędrował, jak oderwać umysł od zmysłów. Jednym ze sposobów jest codzienna medytacja, stan zupełnego spokoju jest uzdrawiający dla duszy i ciała. Praktykowanie codzienne pozwala poczuć swoje ciało, każdy jego organ i szybko zauważyć gdzie jest rozedrganie i nadmiar gorąca świadczący o powstawaniu choroby. Wystarczy piętnaście minut dziennie uwolnić umysł od myślenia.

Czym różni się zachodnia medycyna od Ajurwedy

W przeciwieństwie do zachodniej koncepcji Ajurweda nie podpisuje się pod rozdzieleniem umysłu od ciała.  Ajurweda sugeruje, że cokolwiek wpływa na ciało, ma wpływ na umysł i odwrotnie. Jednak tradycyjna medycyna oddziela problemy fizyczne od psychicznych, jakby nie występowały w tym samym czasie w tej samej osobie. W Ajurwedzie nie ma mapy ani topografii ciała podzielonej na sektory do leczenia, jest „gospodarka” organizmu. Odczuwanie – czucie umiejscowione jest w mózgu zaś głębsze warstwy umysłu (czyli jaźń) koncentrują się na „duchowości”. Ajurweda nie stawia podziału miedzy umysłem i ciałem utrzymując je jako jednolitą część naszej postaci.

Teoria Trzech Dosz

Obszerne odniesienia w Upaniszadach i Mahabharata przedstawiają rolę trzech biologicznych typów organizmu:  Vata, Pitta i Kapha. Te przypisane są odpowiednio: Powietrzu, Ogniu i Wodzie. Określają one konstytucję i temperament dla danego typu jednostki. Takie uogólnione kategorie są konieczne, chociaż Ajurweda uznaje wyjątkowość każdej osoby i w szczegółowej diagnozie bierze pod uwagę i inne czynniki ludzkiej natury.  Predyspozycje do konkretnych chorób zależą od dominacji, przewagi jednego z żywiołów. Harmonijne połączenie i funkcjonowanie trzech dosz zapewnia stan dobrego zdrowia, gdy dochodzi do jakichkolwiek zakłóceń w ich równowadze, nadmiar, brak lub blokada energii rozpoczyna proces chorobowy.

Vata

Vata dosłownie znaczy, co wieje reprezentuje powietrze i wiatr. Vata w powietrzu ma  swoje pole działania. Jest obecna we wgłębieniach głowy, przestrzeniach kości i stawach oraz dolnej część jelita grubego, gdzie zbiera się strawiony pokarm i gaz.

Wśród doznań, Vata jest pośrednikiem zmysłu dotyku i słuchu. Vata jest konieczna dla dynamiki i ruchu. Ludzie mający główną dosze Vata są aktywni, łatwo się adaptują,  są czujni z łatwością znajdują sobie zajęcie. Zwykle mają skłonność do nerwic, cierpią na niestrawność czynnościową, bóle zwłaszcza stawów i głowy. Oni są opisywani jako przewlekle zmartwieni. Są zdolni do opanowania różnorodnych działań, ale bez żadnego głębokiego zrozumienia – „walet wszystkich zawodów, ale mistrz żadnego”. Gromadzą informacje na różne tematy, ale źle się organizują. Mają niską tolerancję hałasu. Śpią źle i bezsenność to ich ciągła skarga. Pocą się słabo mogąc żyć wygodnie w wilgotnej i ciepłej pogodzie, źle tolerują zimno i przenikliwą zimną wilgoć. Mają cienkie kości, które mają tendencję do pękania, są podatni na ich obrażenia.

Siła woli typu Vata jest charakter ogólnie niepewny i niezdecydowany. Strach często ich nawiedza i to jest ich reakcja na dziwne incydenty lub trudne sytuacje. Łatwo się męczą z nadmiaru pracy lub nadmiaru wysiłku. Ich pamięć jest krótkotrwała i dość nieregularna. Są dobrzy jako mediatorzy, jako nauczyciele, komputerowi programiści i przodują w mediach masowych. Większość muzyków jest tego typu, to twórcy i artyści. Chociaż mogą być bardzo towarzyscy i rozmowni, powietrze zamienia ich w samotników. Gdy mają nadmiar powietrza stają się nadwrażliwi. Nie powinni być przywódcami często stają się buntownikami. Mimo to są oni najłatwiejsi do regulowania z trzech konstytucyjnych typów, muszą uświadomić sobie, czego oczekują i potrafią się przystosować.

W przypadku nierównowagi psychicznej nadmiaru powietrza, konsekwencją jest strach i niepokój.

Pitta

Pita dosłowne znaczenie słowa „pitta” to „co gotuje”. Pitta jest żywiołem ognia, przebywa w organizmie jako ciepło, w płynach takich jak krew, płyny trawienne i płyn mózgowo-rdzeniowy. Ma wtórny aspekt wody i oddziałuje poprzez organizm.

Przeważa w okolicy wątroby, w jelicie cienkim, reguluje trawienie i przyswajanie pokarmu dla ciała, a także dla idei w umyśle. Jego rolą na poziomie komórkowym jest metabolizm, mechanizmy przyczyniające się do energii i ciepła. Na poziomie psychologicznym Pitta kontroluje zdolności: rozumu, inteligencje, dyskryminacje i osąd – posiada tak zwaną zdolność oświetlającą umysł. Brak równowagi w Pitta powoduje gniew, który ma ognistą naturę, która ostro się broni przeciwko atakom zewnętrznym.

Typ Pitta mają dobry apetyt, ale są podatne na nadkwaśność i wrzody żołądka. Ich sen jest umiarkowany i może być zakłócany przez marzenia senne, które mogą być kolorowe i gwałtowne. Lubią konkurencje, lubią uczestniczyć w zajęciach sportowych i innych umysłowych. Uwielbiają wygrywać – nienawidzą przegrywać. Są wrażliwi na światło słoneczne i ciepło, lubią się wygrzewać w słońcu.

Kapha:

Żywioł  wodny to dosłownie Kapha. Zawiera aspekt wtórny ziemi jako jej pole działania z nadmiarem śluzu na błonach śluzowych. Ta cecha jest odpowiedzialna za wagę. Spójność jest na podobieństwo oceanu wewnętrznego, w którym dwa żywioły swobodnie krążą. Zapewnia właściwe smarowanie, wydzielanie wydzielin i amortyzację nerwów, umysłu i zmysłów. Kapha dominuje w górnej części ciała, płucach i głowie, gdzie ma tendencję do gromadzenia śluzu.

Na poziomie psychologicznym Kapha rządzi uczuciami, emocjami i możliwościami umysłu aby utrzymać formę. Przyczynia się do spokoju umysłu, a tym samym stabilności umysłowej. Wzrost i ekspansja doszy mogą powodować spowolnienie myślenia i brak stabilności umysłowej. Emocjonalny brak równowagi nadmiernie może obciążać umysł.

Kapha mają tendencję do nadwagi oraz przybierania wody. Trudno im schudnąć nawet przy wysiłku fizycznym. Lubią słodycze co może być przyczyną rozwoju cukrzycy w późniejszym wieku. Śpią spokojnie choć trudno im zasnąć. Będąc typem wody, mają tendencję do cierpienia z  powodu zastoin w stawach, otyłości, obrzęków, astmy, i guzów.

Kapha wolą osiadły tryb życia, ale raz przekonawszy się do aktywności podtrzymują ją. Są spójni i wytrwali aby odnieść sukces, nie są przebiegli. Fizycznie cierpią z powodu bezczynności lecz często brak im dyscypliny. Oni są bardzo emocjonalni i nasyceni miłością, oddaniem i lojalnością. Z drugiej strony mają zbyt wielkie pragnienia i przywiązanie, przez co mogą stać się zaborczy. Wolniej się uczą niż dwa pozostałe typy, ale za to zapamiętują na długo to, czego się nauczyli. Nie są nadmiernie kreatywni i oryginalni,  na ogół zaczynają słabo za to kończą bardzo dobrze swoje zamierzenia. Są tradycyjni i konwencjonalni w wierzeniach i zachowaniach. Rzadko się buntują są dobrymi sprzymierzeńcami. Zazwyczaj są dobrymi rodzicami, kobiety Kapha są dobrymi matkami i żonami. Mają dużą klatkę piersiową, dobre płuca i dobry głos, mogą się stać popularnymi śpiewakami. Mają tendencję gromadzić bogactwo w każdej formie i utrzymać go. Nieruchomości i bankowość to obszary, w których mają tendencję do doskonalenia się.

Zrozumienie jak działa teoria tridosha

Należy wspomnieć, że teoria tridosha, która jest osią fizjologii i patologii Ajurwedy została źle zrozumiana przez wielu uczonych, oznacza dosłownie elementy powietrza, żółci i flegmy. Starożytni używali tych terminów w szerokim znaczeniu ze zmiennymi znaczeniami w zależności od kontekstu. Dla przykładu termin Vata implikuje wszystkie zjawiska ruchu, które nadchodzą z funkcji życia, rozwój komórek, ogólny i centralny układ nerwowy. Pitta oznacza funkcję metabolizmu i termogenezę, w tym trawienie, krwiotwórczość, wydzielanie i wydalanie. Kapha implikuje funkcję chłodzenia,  konserwacji, reguluje stan ciepła i chroni płyny takie jak śluz i płyn maziowy. Rozpoznanie zaburzeń w Vata, Pitta i Kapha jest kluczowe w Ajurwedyjskiej praktyce. Współczesna medycyna porzuciła teorię żywiołów polega na anatomii, fizjologii, biochemii i patologii.

Czym są biologiczne żywioły Vata, Pitta, Kapha

To mistrzowskie formy, które są odpowiednikami żywiołów Powietrza, Ognia i Wody, które podtrzymują pozytywne zdrowie gdy są w równowadze.

Nadmiar biologicznych żywiołów w organizmie powoduje chorobę. Ta trójka jest siłą i kluczem do witalności, jasności umysłu, wytrzymałości organizmu, stanu pewności, nieustraszoności i szczęścia.

Prana, to subtelna energia powietrza – jest we wszystkich funkcjach ciała i umysłu. Żywioł powietrza  odpowiedzialny jest za koordynację oddechu, zmysłów i umysł. Rządzi wyższymi stanami świadomość.

Tejas to subtelna energia ognia- nadaje wewnętrzny blask. Trawi wrażenia i myśli i umożliwia wyższą percepcję możliwości.

Ojas to subtelna energia wody- pierwotny wigor. Jest rezerwą energii życiowej, esencją strawionego jedzenia, wrażeń i myśli. Zapewnia spokój i wsparcie oraz odżywia wszystkie wyższe poziomy świadomości.

W Wedach podkreślono znaczenie środowiska i ekosystemu dla zdrowia i choroby. Ziemia, atmosfera, niebiosa, ogień, powietrze, słońce, księżyc i gwiazdy podobnie jak woda, zioła, drzewa, niebo i dusza wpływają na samo istnienie wszelkiego życia. Zmiany w nich powodują cierpienie. Aby osiągnąć poczucie wewnętrznego spokoju i szczęścia potrzebujemy równowagi i harmonii. Życie w Ajurwedzie jest podzielone na szczęście i nieszczęście, dobre i złe życie. To my wybieramy drogę, my decydujemy.

Medytacja pozwala dotrzeć do tej warstwy umysłu gdzie istnieje cisza, która uzdrawia zarówno duszę i ciało. Ten aspekt uzdrawiania pochodzi z filozofii i psychologii szkoły jogi. Mówi się, że Ajurweda to gałąź terapeutyczna jogi. Joga w pierwotnym znaczeniu wykraczała poza asany i obejmowała naukę duchową, rozwój prowadzący do samopoznania.

Zaburzenia psychiczne są spowodowane nierównowagą biologiczną żywiołów: Vata, Pitta i Kapha. Wiele z zaburzeń nerwowych i psychicznych są bezpośrednim brakiem równowagi w Vata. Zaliczyć do nich należy wszelkie objawy lękowe, halucynacje, psychozy, schizofrenię i depresję maniakalną.

Brak równowagi w typie Pitta jest naznaczony agresją, przemocą i anty społecznością zachowania, drażliwością i wybuchami gniewu.

Typ Kapha jest najmniej przeszkadzający i na ogół odznacza się wycofaniem, apatią, lenistwem, biernością. Na poziomie psychologicznym myśli mają tendencję do trzymania się i jednostka ma trudności z wydostaniem się z procesu, coś podobnego do obsesji.

Jak  Ajurweda rozpoznała chorobę

 Ajurweda rozpoznała chorobę jako przejaw braku spełnienia, braku wartości życia. Ciało i umysł są w równym stopniu zaangażowane w przyczynę powstawania każdej choroby. Rola umysłu w chorobie ma ogromne znaczenie. Nasze myślenie, dieta dobrana do indywidualnej doszy aby ją równoważyć, joga sivananda, może znacznie przyspieszyć leczenie bez użycia środków chemicznych. Ajurweda może współdziałać i pomóc współczesnej medycynie, może być przełomem w impasie leczenia konwencjonalnego wszystkich chorób przewlekłych. Ajurweda stosowana w codziennym życiu wycofuje z organizmu takie schorzenia jak cukrzyca, reumatoidalne zapalenie stawów, stwardnienie rozsiane, otyłość, drażliwość jelit, przewlekłe zaparcia i wiele innych. Ajurweda z pewnością rzuca cenne światło i udostępnia wgląd w głębokie znaczenie jej praktyki.